Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - Dấu ấn nổi bật trong thực hiện Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị

Những dấu ấn nổi bật

Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được tổ chức lần đầu năm 2021, dành cho cán bộ, giảng viên Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, với 2 thể loại dự thi là báo viết và tạp chí. Sau thành công của cuộc thi lần thứ nhất, Ban Chỉ đạo 35 Trung ương quyết định nâng cấp cuộc thi lên quy mô toàn quốc, giao Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương), Hội đồng Lý luận Trung ương, Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức (từ năm 2023, Đài Truyền hình Việt Nam tham gia đồng tổ chức). Sau 5 năm, Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã ghi dấu nhiều kết quả nổi bật:

Một là, sức lan tỏa của cuộc thi ngày càng rộng khắp trong hệ thống chính trị, toàn xã hội và ở nước ngoài.

Qua 5 lần tổ chức, cuộc thi ngày càng có sự lan tỏa rộng rãi trong nước và quốc tế, với số lượng tác phẩm dự thi tăng theo từng năm(1). Thành phần tham gia cuộc thi ngày càng mở rộng, không chỉ thu hút đội ngũ cán bộ nòng cốt của Ban chỉ đạo 35 các cấp, các cơ quan nghiên cứu lý luận, phóng viên, biên tập viên các cơ quan thông tấn, báo chí mà còn thu hút đông đảo tác giả thuộc nhiều thành phần xã hội, nghề nghiệp, lứa tuổi. Nhiều tác giả thuộc vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; tác giả là cán bộ, nhân viên sứ quán, lưu học sinh Việt Nam đang công tác, học tập ở nước ngoài, các nhà khoa học ở các viện nghiên cứu, cán bộ ở các cơ quan truyền thông nước ngoài. Đáng chú ý, cuộc thi nhận được sự quan tâm, hưởng ứng, tham gia của một số học giả, chính khách nước ngoài, như đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Thụy Sĩ, một số chuyên gia nghiên cứu hàng đầu về chủ nghĩa Mác của các viện nghiên cứu lớn ở Trung Quốc, cán bộ Học viện Chính trị và Hành chính quốc gia Lào, Đảng Cộng sản Mỹ, Italia... Nhiều tác phẩm dự thi với sự tham gia của nhóm tác giả ở nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương khác nhau, trong đó có cả liên quốc gia, cho thấy tính hấp dẫn của cuộc thi.

Qua 5 năm tổ chức, Ban Chỉ đạo cuộc thi đã trao 570 giải cho các tác giả, nhóm tác giả có tác phẩm xuất sắc, gồm 480 giải chính thức, 90 giải triển vọng; tặng phần thưởng cho 8 lượt tác giả lớn tuổi, nhỏ tuổi tiêu biểu; trong đó có nhiều tác giả, nhóm tác giả nhiều lần đoạt giải cao. Ban Chỉ đạo cũng đã tặng bằng khen và trao giải thưởng cho 80 lượt tập thể xuất sắc, trong đó nhiều đơn vị đạt thành tích tốt qua nhiều mùa thi(2).

Hai là, Cuộc thi là hình thức tập hợp lực lượng trên mặt trận đấu tranh chính luận, góp phần xây dựng “thế trận toàn dân” trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là cách thức sáng tạo, hiệu quả để nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhân dân với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chuyên trách, mà là trách nhiệm của toàn xã hội, của mỗi cá nhân theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị. Thông qua cuộc thi, cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận diện rõ hơn những luận điệu sai trái, xuyên tạc để nâng cao “sức đề kháng”, tạo khả năng “miễn dịch” trước các thông tin xấu độc. Đồng thời, góp phần củng cố niềm tin, gia tăng sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và hệ thống chính trị, tạo sự đồng thuận xã hội, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, không ngừng củng cố, nâng cao vị thế, tiềm lực của đất nước và uy tín của Đảng. Đây là cơ sở quan trọng để xây dựng, củng cố “thế trận toàn dân” trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trong các cuộc thi hằng năm, lực lượng quân đội, công an, báo chí, tuyên giáo và dân vận, giảng viên lý luận chính trị cả nước đã phát huy tốt vai trò nòng cốt với nhiều tác phẩm có chất lượng, tính chiến đấu cao. Nhiều nhân tố mới được phát hiện, trong đó có sự tham gia đông đảo của lực lượng đoàn viên, thanh niên, mang đến luồng sinh khí mới. Lễ trao giải Cuộc thi không chỉ là sự tôn vinh các tập thể, cá nhân đạt giải, mà còn là dịp biểu dương lực lượng tham gia cuộc thi, tạo động lực, nguồn cảm hứng tham gia ngày càng tích cực hơn vào nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Ba là, cuộc thi cung cấp nguồn tác phẩm chính luận dồi dào, có chất lượng tốt với các luận cứ khoa học, phục vụ tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Qua 5 năm, đã có hơn 1,5 triệu tác phẩm tham gia ở 5 thể loại (báo viết, tạp chí, video clip, phát thanh, truyền hình). Mỗi tác phẩm dự thi đều thể hiện nhận thức, tâm huyết, trách nhiệm và sáng kiến, giải pháp của tác giả, nhóm tác giả đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Mỗi năm, yêu cầu của cuộc thi được nâng cao hơn với sự điều chỉnh, bổ sung thang điểm chấm ở từng thể loại, bố trí hài hòa giữa yêu cầu về nội dung và hình thức. Các tiêu chí chấm điểm, như tiêu đề hay, có sức hấp dẫn, thu hút người đọc, phản ánh nội dung bài viết; bảo đảm tính mới (tính thời sự, tính cập nhật, tính phát hiện, có ý nghĩa thực tiễn) của vấn đề; nội dung bảo đảm tính khoa học, tính chính trị, tính chiến đấu, tính thuyết phục; kết hợp lý luận với thực tiễn, giữa “xây” và “chống”; bảo đảm kết cấu của một tác phẩm chính luận, văn phong mạch lạc, lập luận chặt chẽ, sắc sảo, logic, thuyết phục và lôi cuốn người đọc; đề cao tính sáng tạo và thông điệp chính luận của các tác phẩm thể loại truyền hình, phát thanh, video clip. Nhiều tác phẩm dự thi phản ánh sinh động những kinh nghiệm hay, mô hình, cách làm sáng tạo trong thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị, nhất là các mô hình, kinh nghiệm, giải pháp đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Khác với các cuộc thi khác, tác phẩm tham gia Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là sản phẩm sáng tạo lần đầu, chưa công bố trên các phương tiện truyền thông đại chúng, là nguồn tư liệu, luận cứ khoa học phong phú, có chất lượng phục vụ tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Bốn là, cuộc thi góp phần nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW của các cấp uỷ, Ban chỉ đạo 35 các cấp.

Qua các năm, công tác tổ chức Cuộc thi ngày càng bài bản và đồng bộ từ Trung ương đến các địa phương, với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Ban Chỉ đạo 35 Trung ương, sự vào cuộc sớm và đồng bộ, thường xuyên, liên tục của các tỉnh ủy, thành ủy, Ban chỉ đạo 35 các cấp. Công tác xây dựng kế hoạch, quy chế, thể lệ, hệ thống chủ đề cuộc thi được thực hiện sớm; công tác truyền thông, lan tỏa cuộc thi được duy trì thường xuyên. Công tác tiếp nhận, phân loại tác phẩm dự thi, tổ chức các hội đồng chấm sơ khảo, chung khảo cho đến tổ chức lễ trao giải được thực hiện bài bản, khoa học, sàng lọc kỹ càng qua nhiều cấp. Từ Cuộc thi chính luận năm 2024, Ban Tổ chức quy định rõ quy chế số tác phẩm dự thi gửi về Trung ương(3). Do vậy, công tác tổ chức Cuộc thi tại các địa phương đặt ra yêu cầu cao, đòi hỏi sự huy động, phối hợp lực lượng của nhiều cơ quan, đơn vị, nhất là vai trò tham mưu, tổ chức của ban tuyên giáo và dân vận các cấp trong sàng lọc, đánh giá, lựa chọn tác phẩm gửi Trung ương.

Cuộc thi lần thứ 5 (năm 2025) diễn ra trong bối cảnh các đơn vị, địa phương thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy với nhiều nhiệm vụ chính trị quan trọng. Tuy nhiên, hầu hết các đơn vị, địa phương đã chủ động hoàn thành cuộc thi trước thời điểm sáp nhập. Điều đó cho thấy, năng lực chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW của các cấp uỷ, chính quyền và Ban chỉ đạo 35 các cấp được nâng cao, là cơ sở quan trọng và kinh nghiệm quý báu để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong thời gian tới.

Năm là, lễ trao giải được tổ chức trang trọng, tạo sức lan tỏa rộng rãi trong hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Lễ trao giải hằng năm được tổ chức trang trọng, truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1 Đài Truyền hình Việt Nam. Tham dự lễ trao giải có các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương... và sự tham gia, theo dõi của đông đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân, tạo nên sức lan tỏa rộng rãi trong toàn xã hội.

Lễ trao giải được chia sẻ trên các nền tảng số, đăng tải trên các phương tiện truyền thông xã hội, tạo hiệu ứng truyền thông tích cực trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Nguyên nhân thành công và bài học kinh nghiệm

Qua 5 năm tổ chức cuộc thi cho thấy, để bảo đảm thành công, cần sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 35 Trung ương, cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Cuộc thi được Ban Chỉ đạo 35 Trung ương chỉ đạo, đưa vào kế hoạch công tác hằng năm. Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 35 Trung ương - đã ban hành văn bản giao các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc tuyên truyền, đôn đốc việc hưởng ứng, tham gia trong toàn hệ thống chính trị. Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam có văn bản gửi các cấp hội, các cơ quan báo chí phổ biến kế hoạch, thể lệ cuộc thi, động viên các hội viên, nhà báo tham gia. Thường trực các tỉnh ủy, thành ủy, Ban chỉ đạo 35 các cấp vào cuộc hiệu quả, coi đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, nhiệm vụ trọng tâm trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trong suốt quá trình tổ chức cuộc thi và lễ trao giải, các cơ quan thông tấn, báo chí, trang thông tin điện tử, hệ thống truyền thông từ Trung ương đến cơ sở đã tích cực tuyên truyền, phổ biến kế hoạch, thể lệ, chủ đề, quá trình triển khai, kết quả cuộc thi. Các phương tiện truyền thông xã hội lan tỏa thông tin, tạo dư luận tích cực trong hệ thống chính trị và trong toàn xã hội.

Công tác tổ chức bài bản, sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả của các cơ quan, đơn vị đã góp phần làm nên thành công của cuộc thi. Trong suốt quá trình tổ chức cuộc thi, Ban Tổ chức đã tham mưu Ban Chỉ đạo, trực tiếp tổ chức các hoạt động liên quan cuộc thi và lễ trao giải linh hoạt và chủ động. Các thành viên tổ thư ký, giúp việc thực sự tâm huyết, trách nhiệm; đơn vị thường trực có nhiều cố gắng, không ngừng nỗ lực, đổi mới sáng tạo trong tham mưu, đề xuất triển khai các công việc liên quan.

Công tác tổ chức chấm thi tiến hành công tâm, khách quan, bảo mật thông tin, chặt chẽ. Thành viên hội đồng giám khảo là các nhà khoa học, chuyên gia có uy tín, chuyên môn cao. Tiêu chí chấm thi được xây dựng và thảo luận kỹ, vừa có tính định tính vừa có tính định lượng, trong đó tính Đảng, tính khoa học, tính chiến đấu, tính mới, sáng tạo được chú trọng.

Các phóng sự phát tại lễ trao giải hằng năm đều bám sát nội dung, ý nghĩa cuộc thi, phản ánh được sự lan tỏa, không khí hưởng ứng tại các cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là từ những vùng sâu, vùng xa, nước ngoài. Công tác phối hợp chuẩn bị các điều kiện bảo đảm cho lễ trao giải triển khai chủ động, phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, phối hợp thông suốt.

Trang thông tin điện tử của cuộc thi (baovenentang.org.vn) luôn chủ động, kịp thời đăng tải thông tin về kế hoạch, thể lệ, định hướng chủ đề tác phẩm dự thi. Ban Tổ chức cuộc thi đã biên tập, xuất bản, phát hành 6 cuốn sách tập hợp các bài báo, tạp chí đạt giải để các đơn vị, địa phương tham khảo, vận dụng trong xây dựng các sản phẩm chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. 

Về nguồn lực, bên cạnh ngân sách thường xuyên của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cuộc thi còn nhận được sự đồng hành, hỗ trợ của các cơ quan, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, bên cạnh sự tham gia chủ động, tích cực của các đơn vị, địa phương, một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến việc triển khai tổ chức cuộc thi nên số lượng tác phẩm tham gia chưa cao. Một số địa phương chưa chú trọng bồi dưỡng lực lượng nòng cốt nên chất lượng tác phẩm còn hạn chế. Một số tác phẩm gửi dự thi cấp Trung ương chưa bảo đảm tiêu chí của một tác phẩm chính luận (cả nội dung và hình thức). Cuộc thi năm 2025 diễn ra trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nên lực lượng chuyên trách, nòng cốt của nhiều đơn vị có sự biến động, ảnh hưởng đến chất lượng tổ chức cuộc thi.

Qua 5 năm tổ chức cuộc thi, một số bài học kinh nghiệm được đúc kết như sau:

Một là, có sự thống nhất trong nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của cuộc thi.

Đây là một hình thức sáng tạo trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, vừa huy động lực lượng rộng rãi để phát huy trí tuệ tập thể, ý tưởng sáng tạo, đáp ứng yêu cầu của đông đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân, vừa có trọng tâm, trọng điểm, mang tính chuyên môn cao. Do đó, để tổ chức tốt cuộc thi, cấp ủy, người đứng đầu cần nhận thức rõ về vai trò, tầm quan trọng của cuộc thi, từ đó có những chỉ đạo tập trung, quyết liệt trong tổ chức và có cách thức huy động sự tham gia của cán bộ, đảng viên, nhân dân.

Hai là, gắn kết chặt chẽ cuộc thi với nhiệm vụ chính trị của các cơ quan, đơn vị trong từng thời điểm cụ thể.

Đây là kinh nghiệm quan trọng để vừa xây dựng được các tuyến sản phẩm có chất lượng tốt, gắn kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, vừa phát huy giá trị của cuộc thi trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng tại địa phương. Các tác phẩm không chỉ tham gia dự thi, mà phải phục vụ trực tiếp nhiệm vụ chính trị trọng tâm của từng đơn vị, địa phương, trong từng thời điểm cụ thể. Vai trò định hướng chủ đề của Ban chỉ đạo các cấp hết sức quan trọng. Ở cấp Trung ương, chủ đề cuộc thi bám sát những vấn đề lý luận - thực tiễn nổi bật, chủ trương, chính sách mới, những “nút thắt”, “điểm nghẽn” trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Căn cứ định hướng chung, các cơ quan, đơn vị, địa phương cụ thể hóa thành định hướng chủ đề gắn với nhiệm vụ chính trị của mình.

Ba là, kết hợp chặt chẽ giữa phát động rộng rãi các tầng lớp nhân dân với xây dựng, tổ chức lực lượng nòng cốt.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ chính trị của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, bởi vậy cuộc thi chính luận cần huy động đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia, tạo thành “thế trận toàn dân” vững chắc. Trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ nòng cốt là yếu tố quan trọng, mang tính quyết định đối với chất lượng cuộc thi. Đội ngũ cán bộ phải thường xuyên được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng xây dựng tác phẩm chính luận, từ lựa chọn vấn đề đến thu thập thông tin, tài liệu để phân tích, tổng hợp, giải quyết những nội dung đặt ra, đến cách thức thể hiện nội dung hấp dẫn, sáng tạo. Các đơn vị, địa phương, cơ quan báo chí, truyền thông cần tiếp tục quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ lý luận chính trị, cộng tác viên, phóng viên, biên tập viên có chất lượng, đáp ứng yêu cầu mới.

Bốn là, sự phối hợp của nhiều lực lượng tham gia, trong đó nòng cốt là ban tuyên giáo và dân vận các cấp.

Công tác tổ chức cuộc thi gồm nhiều khâu khác nhau, từ xây dựng kế hoạch, tổ chức triển khai, thu nhận, sàng lọc sản phẩm, chấm thi, trao giải… đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ, chủ động, nhịp nhàng, chặt chẽ, trách nhiệm, hiệu quả của các lực lượng. Ở cấp trung ương, sự phối hợp của các cơ quan chủ trì, tham gia tổ chức cuộc thi ngày càng nhuần nhuyễn, hiệu quả đồng bộ. Ở các địa phương, cần phát huy hơn nữa vai trò của các cơ quan báo chí, truyền thông, trường chính trị, cơ sở giảng dạy lý luận chính trị. Đây chính là kinh nghiệm tổ chức thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói chung, công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng.

Có thể khẳng định, Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thực sự là điểm sáng trong thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, của Bộ Chính trị, về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Cuộc thi là sự hội tụ của những ý tưởng mới, sáng kiến hay, những tác phẩm độc đáo, sáng tạo, những luận chứng, kiến giải đầy nhiệt huyết, trách nhiệm về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần củng cố, phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội./.

-----------------------

(1) Cuộc thi lần thứ nhất (năm 2021) có 8.129 tác phẩm dự thi thể loại báo và tạp chí. Cuộc thi lần thứ 2 (năm 2022), có 116.252 tác phẩm dự thi thể loại báo và tạp chí (gấp hơn 13 lần so với lần thứ nhất). Cuộc thi lần thứ 3 (năm 2023) đã nhận được 301.365 tác phẩm ở 5 thể loại báo, tạp chí, phát thanh, truyền hình, video clip (tăng gần 3 lần so với cuộc thi lần thứ 2). Cuộc thi lần thứ 4 nhận được 463.792 tác phẩm, gấp 1,5 lần so với cuộc thi lần thứ 3. Cuộc thi lần thứ 5 nhận được 541.766 tác phẩm, tăng 73.000 tác phẩm so với năm trước.

(2) Các tập thể nhiều lần được nhận bằng khen tập thể xuất sắc, như Quân ủy Trung ương (4 lần), Đảng ủy Công an Trung ương (4 lần), tỉnh Nghệ An (4 lần), tỉnh Đồng Nai (4 lần), tỉnh Hà Tĩnh (2 lần), tỉnh Lạng Sơn (3 lần), Học viện Báo chí và Tuyên truyền (3 lần)…

(3) Các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương gửi tối đa 80 tác phẩm. Các đơn vị khác, như Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, Quân ủy Trung ương gửi tối đa 200 tác phẩm…