Toạ đàm khoa học cấp Bộ “Xây dựng và phát triển hệ sinh thái số phục vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị”

PGS,TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì và điều hành toạ đàm

PGS,TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; TS Ngô Ngân Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đồng chủ trì toạ đàm.

Dự toạ đàm có đại diện lãnh đạo các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; cùng các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài Học viện.

Báo cáo đề dẫn toạ đàm, TS Ngô Ngân Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đã định hình tầm nhìn chiến lược, khẳng định đất nước đang bước vào "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc". Trong kỷ nguyên mới đó, Đảng ta xác định: "Chuyển đổi số là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất và tạo ra các phương thức quản trị mới, hiệu quả hơn". Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không còn là sự lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu chính trị cấp bách, là "chìa khóa" để Việt Nam bứt phá, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

TS Ngô Ngân Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh báo cáo đề dẫn toạ đàm

TS Ngô Ngân Hà khẳng định, đối với hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương – nơi trui rèn bản lĩnh và trí tuệ cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị – yêu cầu chuyển đổi số càng trở nên sống còn. Cạnh đó, trong quá trình thực hiện Đề án 587 của Thủ tướng Chính phủ về "Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giai đoạn 2019 - 2030", và đặc biệt là Quy định số 11-QĐi/TW của Ban Bí thư về trường chính trị chuẩn, việc hiện đại hóa cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin là một trong những tiêu chí cốt lõi.

Với ý nghĩa đó, TS Ngô Ngân Hà nhấn mạnh, xây dựng hệ sinh thái số cho hệ thống trường chính trị không chỉ là một dự án công nghệ, mà là một nhiệm vụ chính trị, một bước đột phá chiến lược để nâng cao chất lượng công tác cán bộ trong tình hình mới. Đây là hành trình dài, đầy thách thức nhưng cũng rất vinh quang, đòi hỏi sự "đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu" từ Học viện đến tất cả các trường chính trị địa phương.TS Ngô Ngân Hà mong muốn, các đại biểu tham dự toạ đàm tích cực tham luận, trao đổi thẳng thắn thực trạng,những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại; từ đó hiến kế những giải pháp khả thi, đột phá.

Tại toạ đàm, các đại biểu tham dự thẳng thắn phân tích thực tiễn quá trình chuyển đổi số ở Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các trường chính trị tỉnh, thành phố hiện nay; tư duy và nhận thức về hệ sinh thái số trong toàn hệ thống; mối quan hệ hữu cơ, tương tác biện chứng giữa các yếu tố trong hệ sinh thái số: Con người - Công nghệ - Dữ liệu - Thể chế; từ đó làm rõ những "điểm nghẽn" trong liên kết hệ thống hiện nay, những khó khăn, thách thức trong xây dựng và phát triển hệ sinh thái số phục vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Các đại biểu tham dự toạ đàm

Nhận diện về "điểm nghẽn", khó khăn, thách thức trong xây dựng và phát triển hệ sinh thái số phục vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị hiện nay, các tham luận cho rằng đó là tình trạng "cát cứ dữ liệu" khi dữ liệu giảng viên, học viên, kết quả nghiên cứu khoa học của 34 trường chính trị đang nằm rải rác, thiếu chuẩn hóa, không thể tích hợp với hệ thống dữ liệu của Học viện Chínhtrị quốc gia Hồ Chí Minh, làm giảm hiệu quả của công tác quy hoạch, đánh giá cán bộ và hoạch định chính sách đào tạo. 

Về hạ tầng, có sự chênh lệch lớn về năng lực số giữa các trường ở đô thị lớn và các trường ở vùng sâu, vùng xa. Việc đầu tư dàn trải, "mạnh ai nấy làm", mỗi nơi dùng một phần mềm quản lý đào tạo khác nhau đang gây lãng phí nguồn lực rất lớn của Nhà nước và cản trở sự liên thông hệ thống. Về con người, tư duy số và kỹ năng số của một bộ phận giảng viên, viên chức chưa theo kịp yêu cầu, chưa thực sự hình thành được văn hóa số – văn hóa chia sẻ, kết nối và cộng tác trên môi trường mạng.

Khẳng định vai trò dẫn dắt, kiến tạo của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thông qua việc Kiến tạo nền tảng (Platform Builder) và Định hướng kiến trúc xây dựng, các đại biểu tham dự khẳng định, Học viện cần xây dựng và ban hành Khung kiến trúc Hệ sinh thái số tham chiếu cho toàn hệ thống. Đây sẽ là "bản thiết kế quy hoạch" để đảm bảo đầu tư của các trường chính trị đi đúng hướng, đảm bảo tính tương thích và kết nối. Học viện cũng cần đầu tư xây dựng các nền tảng số dùng chung (Shared Platforms) theo mô hình Dịch vụ phần mềm (SaaS) nhằm vừa tiết kiệm ngân sách, vừa đảm bảo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong nội dung đào tạo. Đồng thời, Học viện phải là trung tâm kết nối dữ liệu (Data Hub). Dữ liệu từ các trường chính trị phải được đổ về một "hồ dữ liệu" (Data Lake) chung để phân tích, phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương và của Học viện.

Các đại biểu tham dự toạ đàm

Bàn về giải pháp tích hợp công nghệ mới gắn với đổi mới sáng tạo, toạ đàm tập trung đề xuất các kiến nghị, giải pháp để ứng dụng AI vào việc hỗ trợ giảng dạy (Trợ lý ảo giảng viên), cá nhân hóa lộ trình học tập cho học viên, và đặc biệt là số hóa công tác kiểm tra, đánh giá để đảm bảo tính khách quan, chống tiêu cực; xây dựng các mô hình lớp học thông minh, kết hợp trực tiếp và trực tuyến (Hybrid Learning) một cách hiệu quả, xóa nhòa khoảng cách địa lý.

Phát biểu tổng kết và bế mạc toạ đàm, PGS,TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số ghi nhận và đánh giá cao các tham luận, các ý kiến trao đổi tâm huyết tại toạ đàm, vừa giàu tính lý luận vừa phản ánh rõ nét thực tiễn sinh động của các trường chính trị trong cả nước với những mô hình hay, cách làm sáng tạo, cũng như những khó khăn, thách thức đang đặt ra trong chuyển đổi số, xây dựng và phát triển hệ sinh thái số phục vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Từ các tham luận, trao đổi tại toạ đàm, PGS,TS Trần Quang Diệu khẳng định thực tiễn phong phú và những bài học kinh nghiệm quý báu về vai trò của người đứng đầu, ứng dụng công nghệ vào đào tạo và thực tiễn, nguồn nhân lực và nghiên cứu khoa học. Trong kỷ nguyên mới, giảng viên trường Đảng không thể thiếu kỹ năng số; và nghiên cứu khoa học phải là động lực để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, giải quyết các bài toán thực tiễn bằng dữ liệu và công nghệ.

Quang cảnh toạ đàm

Chỉ ra những "điểm nghẽn" mang tính hệ thống hiện nay, như sự thiếu đồng bộ về hạ tầng và nền tảng công nghệ giữa các trường; tình trạng "cát cứ dữ liệu", dữ liệu chưa "sống", chưa "sạch", chưa kết nối được về trục trung tâm; sự lãng phí nguồn lực, thiếu quy hoạch tổng thể khi mỗi địa phương sử dựng các phần mềm quản lý riêng biệt, Toạ đàm thống nhấn nhận thức chuyển đổi từ “ứng dụng công nghệ” sang “kiến tạo hệ sinh thái số”. Trong bối cảnh kỷ nguyên số và thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, nhiệm vụ của hệ thống Học viện và các trường chính trị không chỉ đơn thuần là "tin học hóa" hay "số hóa" tài liệu; mà phải chuyển sang tư duy kiến tạo một Hệ sinh thái số (Digital Ecosystem), gồm sự cộng sinh của 4 yếu tố: Con người - Công nghệ - Dữ liệu - Thể chế. Đây là bước chuyển về chất, khẳng định chuyển đổi số là động lực chính để đổi mới căn bản, toàn diện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Từ kết quả tọa đàm, để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng hệ sinh thái số đồng bộ, hiện đại, PGS,TS Trần Quang Diệu định hướng một số nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới. Đó là cần xác lập vai trò dẫn dắt về kiến trúc và nền tảng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trong xây dựng và phát triển hệ sinh thái số. Qua đơn vị chuyên trách là Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, cần khẩn trương nghiên cứu, tham mưu để ban hành "khung kiến trúc hệ sinh thái số tham chiếu" cho toàn hệ thống trường chính trị. Học viện sẽ đóng vai trò hỗ trợ, hướng dẫn xây dựng các nền tảng số dùng chung (Shared Platforms) như Thư viện số quốc gia ngành, Hệ thống quản lý đào tạo (LMS) lõi, và chia sẻ tài nguyên này theo mô hình dịch vụ (SaaS) để các trường địa phương cùng khai thác, sử dụng. Điều này giúp đảm bảo sự thống nhất, tiết kiệm và an toàn an ninh thông tin.

Nhấn mạnh ưu tiên và tầm quan trọng của kết nối và chia sẻ dữ liệu, PGS,TS Trần Quang Diệu đề nghị các trường chính trị tỉnh, thành phố phối hợp chặt chẽ với Học viện để phá bỏ các "ốc đảo dữ liệu"; xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu hai chiều: Dữ liệu từ địa phương được tích hợp về "hồ dữ liệu" của Học viện để phục vụ phân tích vĩ mô; ngược lại, Học viện chia sẻ tri thức, học liệu số và các kết quả nghiên cứu mới nhất về cho địa phương. Dữ liệu phải trở thành tài sản chung, phục vụ cho nhiệm vụ chính trị chung của toàn ngành. Các trường cần chú trọng hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho đội ngũ giảng viên, viên chức; đồng thời, xây dựng văn hóa số lành mạnh, đề cao đạo đức số và liêm chính học thuật, khuyến khích các mô hình "Giảng viên số", "Lớp học thông minh", ứng dụng AI vào hỗ trợ giảng dạy nhưng phải có kiểm soát, đảm bảo đúng định hướng chính trị. Đề nghị Vụ Các trường chính trị và Văn phòng Đề án 587 trực thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tiếp tục tham mưu cơ chế, chính sách, đưa tiêu chí chuyển đổi số và kết nối hệ sinh thái trở thành một tiêu chí cứng, quan trọng trong việc công nhận trường chính trị chuẩn mức 1, mức 2 và đánh giá thi đua hằng năm./.