Hội thảo khoa học - thực tiễn về phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh và lãnh đạo Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì hội thảo.

Các đồng chí: PGS,TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; PGS,TSNguyễn Duy Bắc, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì hội thảo.

Dự hội thảo có các đồng chí: Trần Quốc Toản, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; Nguyễn Khắc Hào, nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật tỉnh; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; lãnh đạo HĐND, UBND, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; đại diện lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương; các nhà nghiên cứu, chuyên gia, nhà khoa học trong nước.

Phố Hiến – không gian di sản đặc sắc của vùng đồng bằng sông Hồng

Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Phố Hiến là một trong những không gian di sản tiêu biểu của vùng đồng bằng sông Hồng và của cả nước, gắn liền với tiến trình hình thành, phát triển và hội nhập của dân tộc Việt Nam trong các thế kỷ XVI, XVII. Trong lịch sử, Phố Hiến từng là thương cảng quốc tế sầm uất, nơi hội tụ các hoạt động giao thương, giao lưu văn hóa giữa Đại Việt với nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới, góp phần tạo nên diện mạo phong phú, đa dạng của văn hóa Việt Nam thời kỳ trung đại.

PGS,TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh kết luận hội thảo.

Trải qua những biến động của lịch sử và sự thay đổi của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, vai trò trung tâm thương cảng của Phố Hiến không còn như trước. Tuy nhiên, đến nay, Phố Hiến vẫn lưu giữ một hệ thống di sản phong phú, bao gồm cả di sản vật thể và phi vật thể, phản ánh sinh động một giai đoạn phát triển rực rỡ của lịch sử dân tộc, đồng thời chứa đựng những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, tín ngưỡng và ký ức đô thị. Đây là nguồn tài nguyên di sản quý giá, có ý nghĩa đặc biệt đối với tỉnh Hưng Yên trong quá trình xây dựng và phát triển.

Trong những năm qua, công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản Phố Hiến đã được tỉnh Hưng Yên quan tâm chỉ đạo và đạt được những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản Phố Hiến vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định.

Trong bối cảnh tỉnh Hưng Yên đang triển khai thực hiện các mục tiêu phát triển theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, hướng tới phát triển nhanh và bền vững, yêu cầu đặt ra là phải khai thác hiệu quả các nguồn lực nội sinh, trong đó có nguồn lực văn hóa và di sản, nhằm tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng sống của Nhân dân và xây dựng hình ảnh, vị thế của tỉnh trong giai đoạn mới. Việc phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến vì vậy không chỉ là yêu cầu bảo tồn văn hóa mà còn là nhiệm vụ phát triển mang tính chiến lược. Do đó, việc xác định rõ các quan điểm và nguyên tắc phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến có ý nghĩa then chốt, làm cơ sở định hướng xây dựng các mô hình, giải pháp cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh Hưng Yên và yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới.

Đồng chí Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy phát biểu tại hội thảo.

Để hội thảo tập trung làm rõ những nội dung cốt lõi, có giá trị khoa học và thực tiễn, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh gợi mở một số vấn đề trọng tâm để các nhà khoa học, chuyên gia và đại biểu cùng trao đổi, thảo luận như: Cách tiếp cận và mô hình phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến; vai trò của du lịch sáng tạo và kinh tế sáng tạo trong phát huy giá trị di sản Phố Hiến; cơ chế, chính sách và phương thức huy động, kết nối các nguồn lực nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng và xã hội; vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo tồn, sáng tạo và thụ hưởng giá trị di sản Phố Hiến.

Đồng thuận khoa học, tạo nền tảng cho quy hoạch tổng thể Phố Hiến

Tại hội thảo, các đại biểu phân tích sâu giá trị lịch sử - văn hóa đặc sắc của đô thị cổ Phố Hiến – thương cảng từng sánh ngang Kinh kỳ Thăng Long trong các thế kỷ XVI – XVIII. Nhiều minh chứng khảo cổ, tư liệu địa lý - lịch sử cho thấy Phố Hiến không chỉ là điểm xuất phát của các tuyến giao thương quốc tế mà còn là “thương hiệu đô hội” mang bản sắc giao thoa văn hóa Việt – Hoa – Nhật – phương Tây. Các ý kiến tại hội thảo đề nghị tỉnh nghiên cứu phát triển chuỗi liên kết du lịch vùng dọc sông Hồng, kết nối Phố Hiến với Thăng Long – Tam Chúc – Tràng An – Bái Đính – Cồn Vành; đồng thời sớm hoàn thiện cơ chế quản lý, huy động nguồn lực xã hội hóa, thành lập Hội đồng quản lý di sản Phố Hiến, xây dựng Quỹ Phát triển di sản nhằm bảo đảm tính bền vững trong quá trình triển khai; sớm hoàn thiện chiến lược phát huy giá trị di sản Phố Hiến theo mô hình “di sản sống”; tăng cường liên kết vùng, thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng du lịch đồng bộ; thúc đẩy chuyển đổi số trong bảo tồn, giới thiệu, quảng bá và quản trị điểm đến. Đây được xem là hướng đi để Phố Hiến trở thành trung tâm văn hóa – du lịch đặc sắc của vùng, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế địa phương trong giai đoạn mới.

Đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hữu Nghĩa khẳng định các tham luận và ý kiến thảo luận tại hội thảo của các nhà nghiên cứu, chuyên gia, nhà khoa học có giá trị khoa học, thực tiễn và học thuật sâu sắc, giúp tỉnh mở ra hướng tiếp cận mới, tạo cơ sở khoa học quan trọng cho việc xây dựng quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị đô thị cổ Phố Hiến gắn với phát triển du lịch trong giai đoạn tới; từ đó hình thành quần thể, công viên du lịch sáng tạo. Đồng chí cũng nhấn mạnh cần phát huy vai trò của người dân trong quá trình triển khai dự án; thống nhất quan điểm thực hiện dự án không vì lợi nhuận kinh tế trước mắt mà hướng tới mục tiêu lâu dài, bền vững, kết nối giá trị văn hóa của quá khứ, hiện tại và tương lai; tạo trục kết nối vùng di sản Hưng Yên – Ninh Bình – Hà Nội với các sản phẩm du lịch trải nghiệm, đồng thời tạo động lực để Hưng Yên phát triển công nghiệp văn hóa. Tỉnh sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng các tham luận, ý kiến đóng góp để hoàn thiện các đề án, điều chỉnh quy hoạch vùng Phố Hiến cổ, bảo đảm dự án được triển khai trong thời gian sớm nhất, giúp các thế hệ tương lai được thụ hưởng những giá trị văn hóa đặc sắc của tỉnh.

Hội thảo đã chỉ ra hệ thống tư liệu phong phú tạo nền tảng cho công tác phục dựng, “hồi sinh” di sản Phố Hiến

Phát biểu kết luận hội thảo, đồng chí Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Đoàn Minh Huấn đánh giá cao chủ đề hội thảo, nhấn mạnh quyết tâm của cấp ủy, chính quyền tỉnh Hưng Yên trong việc tiếp tục thúc đẩy phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo trên địa bàn tỉnh. Hội thảo đã chỉ ra hệ thống tư liệu phong phú, bao gồm tư liệu thành văn, hiện vật, di tích và các thiết chế văn hóa hiện hữu, tạo nền tảng quan trọng cho công tác phục dựng, “hồi sinh” di sản Phố Hiến. Các nhà khoa học, chuyên gia cũng làm rõ tiến trình hình thành, phát triển, hưng thịnh của Phố Hiến trong bối cảnh biến đổi địa mạo, chính trị - lịch sử, đồng thời khẳng định những đặc sắc, tính quốc tế của thương cảng Phố Hiến trong giao lưu Đông – Tây.

Các đại biểu thảo luận tại hội thảo.

Đồng chí Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhận định việc định dạng tái hiện thương cảng thông qua các thiết chế văn hóa và quần cư di sản là bài toán khó, đòi hỏi sự dung hòa giữa bảo tồn tĩnh và bảo tồn mang tính kiến tạo không gian Phố Hiến trong bối cảnh đô thị hiện nay; đồng thời gắn kết với hệ sinh thái các tuyến du lịch và các giá trị văn hóa gắn với danh nhân Hưng Yên. Do đó, địa phương cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung và quy hoạch phân khu chức năng; tổ chức thêm các nghiên cứu, tọa đàm, hội thảo chuyên sâu về bảo tồn tĩnh, bảo tồn linh hoạt và bảo tồn thích ứng, nhằm vừa gìn giữ giá trị di sản vừa phát huy giá trị mới của từng công trình; đồng thời quan tâm đến công tác tái định cư và cơ chế vận hành mô hình đối tác công – tư thế hệ mới phù hợp với lĩnh vực văn hóa. Đồng chí đề nghị tổ giúp việc tiếp tục hỗ trợ địa phương nghiên cứu sâu hơn và khi cần thiết sẽ tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm bổ sung luận cứ phục vụ quá trình triển khai dự án.