Tổng kết Kết quả thực hiện Chương trình “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025” và định hướng Chương trình “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2026-2030”

Cùng chủ trì có GS,TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; GS,TS Nguyễn Quang Thuấn, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương; Phó Chủ tịch Hội đồng chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam.

Cùng dự có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Tô Huy Rứa; đồng chí Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Giám đốc thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình KX.04/21-25 phát biểu tại hội nghị

GS,TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu tại hội nghị

Trình bày Báo cáo kết quả thực hiện Chương trình “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025" (KX.04/21-25) và định hướng Chương trình “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2026-2030”, GS,TS Nguyễn Quang Thuấn cho biết, ngày 28/10/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1810/QĐ-TTg, phê duyệt nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặc biệt cấp quốc gia “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025”; Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Quyết định 2722, ngày 01/11/2021 về việc phê duyệt Chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025” (Mã số KX.04/21-25), Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, Ban Chủ nhiệm Chương trình đã khẩn trương triển khai nhiệm vụ.

Trong quá trình triển khai, Ban Chủ nhiệm Chương trình đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ, sự giúp đỡ tích cực và hiệu quả của Văn phòng Trung ương Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính cùng các ban, bộ, ngành ở Trung ương và địa phương. Đến nay, toàn bộ các đề tài thuộc Chương trình đã được nghiệm thu cấp quốc gia, đang hoàn chỉnh các văn bản, thủ tục hành chính để kết thúc hợp đồng và giao nộp đầy đủ các sản phẩm theo quy định. Ban Chủ nhiệm Chương trình đã và đang xây dựng Báo cáo tổng hợp kết quả Chương trình “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021–2025” để trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Kết quả đánh giá cho thấy, trong tổng số 39 đề tài, có 28 đề tài được xếp loại Xuất sắc; trong đó 23 đề tài hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cả về nội dung nghiên cứu và được khen thưởng. Chương trình đã tạo ra hệ thống sản phẩm khoa học phong phú, có giá trị lý luận và thực tiễn cao, gồm 55 sách chuyên khảo đã được xuất bản; 477 bài báo khoa học đăng trên các tạp chí uy tín trong nước; 42 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế theo quy chuẩn; khoảng 200 báo cáo khoa học chắt lọc kết quả nghiên cứu và kiến nghị chính sách. Đồng thời, Chương trình đã đào tạo và tham gia đào tạo 82 nghiên cứu sinh tiến sĩ và 185 học viên cao học, góp phần quan trọng phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học lý luận chính trị.

Quang cảnh hội nghị

GS,TS Nguyễn Quang Thuấn, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Chánh Văn phòng Chương trình báo cáo tại hội nghị

Về thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, Chương trình đã hoàn thành đầy đủ ba mục tiêu và các nhiệm vụ do Ban Bí thư giao, được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt. 100% đề tài được triển khai và hoàn thành đúng yêu cầu theo hợp đồng đã ký kết, trong đó nhiều đề tài hoàn thành vượt yêu cầu. Các đề tài có cách tiếp cận mới, phương pháp nghiên cứu phù hợp, đa dạng, tập trung làm rõ những vấn đề cốt lõi của lý luận chính trị và những vấn đề mới do thực tiễn đặt ra. Đáng chú ý, nhiều kết quả nghiên cứu đã được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và Ban Chỉ đạo Tổng kết 40 năm đổi mới tiếp nhận, sử dụng.

Về nội dung, kết quả nghiên cứu của 39 đề tài đã góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ hoạch định đường lối, chiến lược xây dựng và phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn 2045; làm sâu sắc hơn nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam qua 40 năm đổi mới; đánh giá bối cảnh trong nước và quốc tế, những xu thế lớn tác động đến Việt Nam trong thời gian tới, qua đó đề xuất các giải pháp phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Chương trình đã đạt nhiều kết quả quan trọng trong nghiên cứu, hoàn thiện phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; kiểm soát và giám sát quyền lực; xây dựng mô hình tổng thể hệ thống chính trị; đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phát triển các thành phần kinh tế; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Đại biểu tham góp ý kiến tại hội nghị

Đại biểu tham góp ý kiến tại hội nghị

Bên cạnh đó, các đề tài đã nghiên cứu toàn diện các vấn đề văn hóa, xã hội, con người; xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; bảo đảm an sinh xã hội; củng cố quốc phòng, an ninh; mở rộng và nâng tầm đối ngoại trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và tình hình thế giới, khu vực có nhiều biến động phức tạp. Những kết quả đạt được khẳng định Chương trình KX.04/21-25 là chương trình nghiên cứu khoa học lý luận chính trị có quy mô lớn, chất lượng cao, đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn, tham mưu cho Đảng và Nhà nước trong hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.

Tại hội nghị, các đại biểu đánh giá, kết quả nội dung nghiên cứu của 39 đề tài thuộc Chương trình KX.04/21-25 có những đóng góp mới, đó là: Góp phần làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn phục vụ hoạch định đường lối, chiến lược xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn 2045; Đánh giá những thành tựu phát triển lý luận của Đảng về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam qua 40 năm đổi mới; Hoàn thiện phương thức cầm quyền và nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình mới; Tiếp tục nghiên cứu về kinh tế thị trường định hướng XHCN; Tập trung nghiên cứu sâu hơn về một số vấn đề lý luận, thực tiễn về văn hóa – xã hội – con người; Nghiên cứu một số vấn đề lý luận – thực tiễn về quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Đại biểu tham góp ý kiến tại hội nghị

Đại biểu tham góp ý kiến tại hội nghị

Phát biểu tại hội nghị, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực và kết quả đạt được trong triển khai thực hiện Chương trình. Đồng chí cho rằng, Hội nghị không chỉ là dịp ghi nhận, đánh giá kết quả đạt được, mà còn là cơ hội cùng nhìn lại toàn bộ quá trình tổ chức triển khai Chương trình KX.04 giai đoạn 2021–2025, qua đó chuẩn bị một bước quan trọng cho việc triển khai Chương trình KX.04 trong giai đoạn tới.

Qua báo cáo tổng kết và các ý kiến phát biểu tại Hội nghị cho thấy sự thống nhất cao trong đánh giá: đây là chương trình nghiên cứu khoa học lý luận chính trị có tính kế thừa rõ nét, được triển khai lần thứ tư, đồng thời có nhiều điểm mới, sáng tạo trong cách làm, trong công tác kiểm tra, giám sát, chắt lọc và sử dụng kết quả nghiên cứu. Những đổi mới đó là những kinh nghiệm quý cần tiếp tục được kế thừa và phát huy trong thời gian tới.

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, KX.04 giai đoạn 2021–2025 là chương trình nghiên cứu lý luận có quy mô lớn, tầm vóc quốc gia, phục vụ trực tiếp việc xây dựng dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, đồng thời góp phần tổng kết sâu sắc thực tiễn gần 40 năm đổi mới, làm rõ hơn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Trên cơ sở đó, đồng chí khẳng định, việc tổng kết Chương trình KX.04 giai đoạn 2021–2025 là nền tảng quan trọng để chuẩn bị cho nhiệm vụ nghiên cứu lý luận phục vụ xây dựng Văn kiện Đại hội XV của Đảng trong thời gian tới.  

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng trao Giấy khen cho các đề tài đạt loại Xuất sắc

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng trao Giấy khen cho các đề tài đạt loại Xuất sắc

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng trao Giấy khen cho các đề tài đạt loại Xuất sắc

Đánh giá kết quả triển khai Chương trình, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, điểm nổi bật là Chương trình đã giữ vững và thực hiện tốt nguyên tắc kết hợp giữa kế thừa và phát triển trong nghiên cứu lý luận; luôn cập nhật, bổ sung kịp thời những tư tưởng, quan điểm mới của Đảng trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng. Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn tiếp tục được chú trọng, thông qua việc thường xuyên tổng kết thực tiễn, đổi mới phương pháp nghiên cứu và cách thức tổ chức thực hiện. Chương trình có sự kết nối chặt chẽ với các nhiệm vụ do Bộ Chính trị giao cho Hội đồng Lý luận Trung ương, nhất là nhiệm vụ tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về đường lối đổi mới trong bối cảnh mới.

Một điểm mới quan trọng của Chương trình là việc tổ chức các hội nghị quán triệt về nội dung, phương pháp và cách làm, tạo sự thống nhất cao ngay từ đầu trong triển khai các đề tài. Cùng với đó, công tác đôn đốc, kiểm tra được tăng cường, tạo động lực, áp lực tích cực để các đề tài duy trì quá trình nghiên cứu liên tục, thường xuyên bổ sung, hoàn thiện các báo cáo kiến nghị, kịp thời trao đổi, thảo luận, phản biện. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu và khả năng ứng dụng kết quả vào thực tiễn. 

Tuy nhiên, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng cũng thẳng thắn chỉ rõ một số hạn chế cần nghiêm túc rút kinh nghiệm. Chất lượng nghiên cứu giữa các đề tài chưa thật sự đồng đều; một số nội dung chưa có nhiều phát hiện, đóng góp mới. Tiến độ thực hiện ở một số đề tài còn chậm; việc phối hợp giữa triển khai chuyên môn và quyết toán tài chính có thời điểm chưa thật sự đồng bộ. Đồng thời lưu ý trong giai đoạn tới cần tiếp tục thắt chặt mạng lưới kết nối các nhà khoa học và cơ quan nghiên cứu lý luận để thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, đặc biệt là các nhiệm vụ lớn như tổng kết 100 năm Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam và 40 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước.

Nhấn mạnh yêu cầu trong thời gian tới, với tư cách là cơ quan tư vấn của Bộ Chính trị, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng mong muốn các đồng chí thành viên Hội đồng, các nhà khoa học tiếp tục tham gia sâu hơn, trực tiếp hơn vào quá trình xây dựng Chương trình nghiên cứu lý luận chính trị giai đoạn mới, từ xác định mục tiêu, phương hướng đến đề xuất danh mục đề tài. Qua đó, bảo đảm Chương trình KX.04 giai đoạn tới tiếp tục đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác nghiên cứu lý luận, phục vụ thiết thực cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

* Cùng ngày, Hội đồng Lý luận Trung ương đã công bố Quyết định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác cán bộ. Bộ Chính trị quyết định bổ sung PGS,TS Trần Quốc Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên tham gia làm Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2021-2026 và là thành viên Tiểu ban Quốc phòng-An ninh-Đối ngoại. Ban Bí thư quyết định bổ nhiệm đồng chí GS,TS Lê Văn Lợi, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam giữ chức Phó Chủ tịch kiêm nhiệm Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2021-2026.

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng trao quyết định và tặng hoa chúc mừng GS,TS Lê Văn Lợi

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng trao quyết định và tặng hoa chúc mừng PGS,TS Trần Quốc Cường

Quang cảnh lễ công bố