Để có cơ sở hướng dẫn một số nội dung trọng tâm về công tác phòng, chống lãng phí, Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW đã nêu ra một số khái niệm liên quan đến công tác này, trong đó:
Lãng phí là việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, vốn đầu tư công, tài sản công, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên, năng lượng, các nguồn lực khác của nền kinh tế vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành hoặc việc quản lý, sử dụng không hiệu quả, không đạt được mục tiêu đã định hoặc tạo rào cản phát triển kinh tế, xã hội, bỏ lỡ thời cơ phát triển của đất nước.
Vụ án, vụ việc gây lãng phí nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm là vụ án, vụ việc thuộc một trong các trường hợp: Gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại hoặc thuộc trường hợp phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng; hoặc có liên quan đến nhiều cơ quan, tổ chức, địa phương, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực; hoặc báo chí, truyền thông đưa tin, phản ánh nhiều, gây bức xúc trong dư luận xã hội; được nhiều đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, cử tri quan tâm, phản ánh; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội kiến nghị xử lý; hoặc các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lợi dụng tiến hành các hoạt động chống phá.
Trong Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW của Ban Chỉ đạo Trung ương nêu rõ 07 hành vi gây lãng phí cần tập trung chỉ đạo phòng, chống lãng phí bao gồm:
- Hành vi vi phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, gây lãng phí (gồm 03 nhóm hành vi);
- Hành vi gây lãng phí liên quan đến xây dựng, ban hành thể chế về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công (gồm 02 nhóm hành vi);
- Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước (gồm 05 nhóm hành vi);
- Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công; đầu tư xây dựng, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công (gồm 10 nhóm hành vi);
- Hành vi gây lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng đất đai và các tài nguyên khác (gồm 09 nhóm hành vi);
- Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn nhà nước trong dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); vốn nhà nước tại doanh nghiệp (gồm 06 nhóm hành vi);
- Các hành vi khác gây lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Đối tượng chỉ đạo công tác phòng, chống lãng phí của Ban Chỉ đạo Trung ương là cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có vốn nhà nước, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Phạm vi chỉ đạo công tác phòng, chống lãng phí của Ban Chỉ đạo Trung ương là trong phạm vi cả nước, trọng tâm là phòng, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.
Cùng với việc quy định phạm vi, cơ chế phối hợp chỉ đạo xử lý vụ án, vụ việc gây lãng phí, Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW cũng xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, của cơ quan, đơn vị, địa phương, theo đó:
Các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan tham mưu giúp việc của Đảng có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chủ trương, chính sách, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phòng, chống lãng phí; tăng cường tự kiểm tra, giám sát, tự phê bình nội bộ; kiểm tra, giám sát các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; kịp thời khen thưởng những cá nhân, tập thể có nhiều thành tích trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Các cơ quan Nhà nước chủ động rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành hoặc tham mưu sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống lãng phí, về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công để khắc phục những bất cập, sơ hở dễ gây ra lãng phí; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát việc phòng, chống lãng phí, việc chấp hành các quy định, quy trình, quy chế nội bộ; thực hiện công khai, minh bạch các hoạt động của cơ quan, đơn vị đảm bảo công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được thực hiện hiệu quả, đúng quy định; thường xuyên tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực hiện đầy đủ các chủ trương, chính sách, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống lãng phí; kiên trì xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; kịp thời phát hiện, xử lý theo thẩm quyền các hành vi vi phạm gây lãng phí; xử lý nghiêm trách nhiệm của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu khi để xảy ra hành vi lãng phí ở cơ quan, tổ chức, đơn vị, lĩnh vực thuộc thẩm quyền được giao quản lý, phụ trách.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội có trách nhiệm thực hiện giám sát, phản biện xã hội; phản ánh kịp thời, đầy đủ, chính xác những hành vi vi phạm của các cơ quan, đơn vị, tổ chức và cá nhân trong phòng, chống lãng phí.
Cơ quan báo chí, truyền thông cần phát huy vai trò, trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, đưa tin, đấu tranh với các hành vi vi phạm, biểu hiện lãng phí; cung cấp thông tin, tài liệu về các dấu hiệu lãng phí đến cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý.
Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm, gây lãng phí nêu trên (07 hành vi) phải bị xem xét trách nhiệm, xử lý nghiêm minh và bồi thường theo quy định của Đảng, pháp luật của nhà nước và quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp có vốn nhà nước. Trường hợp vi phạm đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì phải chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng để xử lý theo quy định của pháp luật, nghiêm cấm giữ lại để xử lý nội bộ. Đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm, gây lãng phí do nguyên nhân khách quan (vi phạm trong tình thế cấp thiết, sự kiện bất ngờ hoặc do trở ngại khách quan theo quy định của pháp luật) hoặc đã chủ động phát hiện và áp dụng các biện pháp cần thiết theo thẩm quyền hoặc báo cấp có thẩm quyền để ngăn chặn, xử lý, khắc phục hậu quả của vi phạm hoặc thực hiện theo mệnh lệnh, quyết định của cấp trên, mà không biết các quyết định, mệnh lệnh đó là trái pháp luật thì được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm theo quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước.
Toàn văn Chỉ thị xem tại https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/