GS,TS Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, Chủ nhiệm đề tài dự và chủ trì Hội thảo.
Hội thảo có mục đích trao đổi, thảo luận, phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về giá trị phương Đông trong mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực của Việt Nam và Trung Quốc. Kết quả của Hội thảo sẽ cung cấp chất liệu cho việc hoàn thiện Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu của đề tài và các báo cáo kiến nghị gửi Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, qua đó góp phần từng bước hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Quang cảnh Hội thảo
Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, GS,TS Lê Văn Lợi cho biết, văn hóa phương Đông, giá trị phương Đông, hệ giá trị phương Đông là những chủ đề thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các học giả trong và ngoài nước dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Đã có không ít công trình khảo cứu, luận giải những giá trị của các học thuyết phương Đông tiêu biểu, như: Nho gia, Đạo gia, Mặc gia, Pháp gia; những giá trị trong giáo lý đạo Phật; những giá trị của triết lý truyền thống Việt Nam...
Tuy nhiên, theo GS,TS Lê Văn Lợi, cho đến nay chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu, luận giải một cách hệ thống, bài bản và chuyên sâu về các giá trị phương Đông trong mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực nói chung và giá trị phương Đông trong mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực từ thực tiễn Việt Nam và Trung Quốc nói riêng. Nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra, đòi hỏi phải có sự nghiên cứu công phu, luận giải một cách thuyết phục.
Với hơn 20 tham luận và nhiều ý kiến trao đổi trực tiếp, Hội thảo đã góp phần hệ thống, khái quát và phân tích sâu sắc về giá trị, giá trị phương Đông, giá trị xã hội chủ nghĩa; quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về kế thừa, phát huy giá trị phương Đông trong xây dựng chủ nghĩa xã hội; Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc về kế thừa, phát huy giá trị phương Đông trong xây dựng chủ nghĩa xã hội; nội dung các giá trị phương Đông tiêu biểu trong quan niệm phát triển xã hội... Mặc dù còn có những khác biệt nhất định trên một số vấn đề, song nhìn chung, các tham luận đều thống nhất nhận định, nền văn hóa phương Đông với bề dày lịch sử phát triển hàng nghìn năm đã để lại cho nhân loại những giá trị tiêu biểu trong quan niệm về mô hình, con đường phát triển xã hội, như: Coi trọng hòa bình, ổn định, trật tự xã hội gắn với vai trò của Nhà nước; Đề cao vai trò của nhân dân và lợi ích cộng đồng; Đề cao sự đoàn kết, hợp tác; Đề cao vai trò của văn hóa, giáo dục, trọng dụng hiền tài; Đề cao vai trò của đạo đức và tinh thần trách nhiệm; Coi trọng sự phát triển hài hòa (con người với tự nhiên, con người với con người, cá nhân và cộng đồng…).
Nhận định về chủ đề “Giá trị phương Đông trong mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực Trung Quốc và Việt Nam hiện nay”, các chuyên gia, nhà khoa học đã phân tích, góp phần làm rõ các giá trị mang đặc trưng phương Đông đã được nhận thức và từng bước hiện thực hóa trong mô hình chủ nghĩa xã hội của Việt Nam và Trung Quốc; thể hiện ở quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc về mục tiêu của chủ nghĩa xã hội; con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; chủ thể và động lực xây dựng chủ nghĩa xã hội; về các mối quan hệ lớn cần giải quyết trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và quan điểm, đường lối phát triển các lĩnh vực cụ thể của đời sống xã hội (kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại...).
Đại biểu dự Hội thảo chụp ảnh chung
Từ các góc độ phân tích, đánh giá khác nhau, song các ý kiến cơ bản nhấn mạnh, giá trị phương Đông trong mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam và Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng đối với thế giới đương đại, cụ thể là: Khẳng định sự độc lập về nhận thức, tự tin về lý luận, sáng tạo trong hoạt động thực tiễn của Đảng Cộng sản và nhân dân hai nước; Góp phần làm phong phú lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội trong thế kỷ XXI; Góp phần khẳng định và lan tỏa các đặc trưng giá trị phương Đông, làm phong phú hệ giá trị của nhân loại trong thời đại mới; Góp phần cung cấp một số bài học kinh nghiệm cho các nước trong xây dựng hệ giá trị của mô hình xã hội thế kỷ XXI.
Các tham luận và ý kiến trao đổi cũng dành nhiều thời gian phân tích về yêu cầu và một số định hướng giải pháp phát huy những giá trị phương Đông trong xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của đất nước, ý nguyện của nhân dân trong kỷ nguyên phát triển mới. Về cơ bản, các ý kiến cho rằng, để phát huy giá trị phương Đông trong xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam hiện nay, cần: Tiếp tục nghiên cứu một cách hệ thống, sâu sắc, toàn diện về hệ giá trị phương Đông và hệ giá trị xã hội chủ nghĩa; Tăng cường các hoạt động hợp tác, trao đổi về lý luận với các Đảng cộng sản và các đảng cầm quyền trên thế giới; tham khảo, tiếp thu có chọn lọc những giá trị tiến bộ của văn minh nhân loại; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến về hệ giá trị phương Đông; Hiện thực hóa các đặc trưng hệ giá trị phương Đông qua chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; Thường xuyên tổng kết thực tiễn, góp phần bổ sung, phát triển hệ giá trị phương Đông trong xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam hiện nay...